Burada birkaç önemli terimi ele almak istiyorum. Öncelikle "Darphane"nin sitesinden bahsetmek istiyorum. Gerçekten çok güzel bir internet sitesi var darphanenin. Genelde para tanıtımlarımda kaynak olarak gösteriyorum yinede buraya yazayım. www.darphane.gov.tr ben oradan esinlenip birşeyler yazmaya çalışıyorum ama teknik terimler için oradan alıntı yapmak zorunda kalıyorum. Umarım yazdıklarım sizler için yararlı oluyordur.
Şimdi birkaç teknik terimin sözlük anlamına bakalım.
Akmonital : Madeni para basımında kullanılan paslanmaz çelik alaşımdır. Bu alaşımı oluşturan elementler; 17.5-19 % Cr + 1.15 % Si + 0.50 Mg + 0.14 % C + 0.03 % S + 0.03 % P + geriye kalanı Fe’dir. Bu alaşım 1939 yılından beri İtalya’da madeni para basımında kullanılmaktadır. Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğü de zaman zaman akmonitali madeni para basımında kullanmıştır.
Alaşım:Bir metale bir ya da birçok element (metal ya da ametal) katılarak elde edilen metalurji ürünüdür. Bu işlem, metalin bazı özelliklerini değiştirmeyi, hatta ona yeniş özellikler kazandırmayı amaçlar.
Arsata: Bir madeni paranın yüzünde yer alan ve bir yükselti oluşturan çerçevedir.
Bimetal: Genel anlamı farklı bir metal katmanıyla kaplanmış metaldir. Darphane literatüründe para yapımında iki metalin ya da alaşımın birlikte (yanyana) kullanılmasıdır. Bimetal bir parada altın ve gümüş alaşım şeklinde değil, ayrı ayrı birlikte kullanılır. Paranın bir bölümünün altından, diğer bölümünün gümüşten yapılması gibi.
Biofas: Darphanelerde para kalıplarının oluşturulması sırasında kullanılan bir tür akrilik grubundan bir maddedir. Soğuk akrilik olarak da bilinmektedir. Soğuk akrilik toz veya likit halinde bulunur. 250 cc likit akrilike 250 gr toz akrilik eklenir ve 3-4 dakika karıştırılır. Bu biçimde elde edilen soğuk akrilik lak (ayırıcı) sürülen negatif alçı model üzerine dökülür ve sertleşmesi için ortalama 20 dakika beklenir. Soğuk akrilik sertleştikten sonra alçı modelden ayrılır ve pozitif akrilik model elde edilir. Bu model, çelik para kalıplarının pantograf ya da engravür makinesinde yapılmasında kullanılır.
Etial: % 97 alüminyum ve % 3 diğer metallerden oluşan bir alaşım olup, madeni para basımında kullanılmaktadır.
Kupro Nikel: % 70 bakır ve % 30 nikelden oluşan alaşıma verilen addır. Kopro-nikel madeni para basımında kullanılan bir alaşım türüdür.
Meskûk: Arapça sikke sözcüğünden kaynağını alan meskûk, damgalanmış, akçe haline getirilmiş anlamına gelmektedir. Meskûkât; madeni paralar, sikkeler analıma gelmektedir. Uygulamada Darphane tarafından basılan Cumhuriyet altınları meskûk ve ziynet olmak üzere iki türe ayrılmaktadır. Meskûk Cumhuriyet altını, ülkemizde bir tasarruf aracıdır.
Okside: Metal yüzeylere uygulanan ve oksitlerden oluşan örtüye ya da kaplamaya okside denilmektedir. Darphanelerde hatıra para ve madalyonlarda daha estetik görünüm elde etmek amacıyla kullanılır. Altın, gümüş, bronz, prinç metalleri üzerine uygulanır. Okside yapılacak yüzey önce mekanik olarak deformasyona tabi tutulur. Deforme edilen yüzey, her metal için farklı kimyasallarla işleme sokularak istenilen renge getirilir.
Ziynet: Arapça kökenli bir sözcük olup, süs ve bezek anlamına gelmektedir. Takı amaçlı kullanılan altına verilen genel addır. Darphane tarafından çıkarılan Cumhuriyet ziynet altınları, genel olarak takı amaçlı olarak alınan ve ülkemiz toplumsal yapısında da evli kadının güvencesi olarak görülen altınlardır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder