1 LİRA (Güncellendi 27.12.2020)

Cumhuriyet döneminde  1 Yeni Lira dışında toplam 7 çeşit 1 Lira tedavül edilmiştir. Yeni Lira ayrı bir katagoride ele alınacaktır. Gelin şimdi Cumhuriyet Dönemi 1 Liralarımızı tanıyalım.

1 LİRA (1937-1939)

• 1937, 1938 ve 1939 yıllarında basılmıştır.
• %83 Gümüş, %14,5 Bakır ve %2,5 Nikel içeren bir alaşımdan üretilmiştir.
• Ağırlığı 12 gramdır. Çapı 29 mm ve kalınlığı 1,86 mm'dir. Kenarı tırtıklıdır ve tırtıklar arasında kabartma iki yıldız ve arası T.C. harfleri vardır.
• 1937 ve 1948 yılları arasında tedavül edilmiştir.
• Darphane bu paradan 1937 yılında 1.624.000 adet; 1938 yılında 8.282.000 adet ve 1939 yılında 376.000 adet olmak üzere 10.282.000 adet darp etmiştir.
• Baskı adeti diğer yıllara göre çok fazla olmasına rağmen bu serinin en nadir parası 1938 yılında basılan 1 Liradır. Bunun nedeninin 1938 yılında Atatürk'ün ölmesi ve bu nedenle 1938 basımı 1 Liranın eritilip tüketildiği olduğunu söyleyen kaynaklar mevcuttur. Diğer bir ihtimalde darphane kayıtlarına paranın basım adetinin yanlış yazılmış olması ihtimalidir. Çil kondisyonunun katalog değeri "600 $"dır.
• Diğer yılların baskılarının çil kondisyonlarının katalog değerleri "60-70 $"dır.

1 LİRA (1940-1941)

• 1940 ve 1941 yılarında basılmıştır. İNÖNÜ resimli ilk paradır.
• %83 Gümüş, %14,5 Bakır ve %2,5 Nikel içeren bir alaşımdan üretilmiştir.
• Ağırlığı 12 gramdır. Çapı 29,5 mm ve kalınlığı 1,86 mm'dir. Kenarı tırtıklıdır ve tırtıklar arasında kabartma iki yıldız ve arası T.C. harfleri vardır.
• 1940 ve 1948 yılları arasında kullanılmıştır.
• Darphane bu paradan 1940 yılında 253.000 adet ve 1941 yılında 6.167.000 adet olmak üzere toplam 6.420.000 adet darp etmiştir.
• Paranın her iki baskısınında çil kondisyonlarının katalog değeri "40 $"dır.

1 LİRA (1947-1948)

• 1947 ve 1948 yılarında basılmıştır.
• %60 Gümüş ve %40 Bakır alaşımından üretilmiştir.
• Ağırlığı 7,5 gramdır. Çapı 25 mm ve kalınlığı 1,5 mm'dir. Kenarında tırtıların üzerinde oyuk TÜRKİYE CUMHURİYETİ yazmaktadır.
• 1947 ve 1960 yılları arasında kullanılmıştır.
• Darphane bu paradan 1947 yılında 11.104.000 adet ve 1948 yılında 16.896.000 adet olmak üzere toplam 28.000.000 adet darp etmiştir.
• Bu para basıldığı her iki yıldada kenardaki TÜRKİYE CUMHURİYETİ yazısı "ters/düz" olacak şekilde iki farklı şekilde basılmıştır.
• 1947 yılı basımı paranın çil kondisyonunun katalog değeri "18 $"dır. 1948 yılı basımının çil kondisyonunun katalog değeri ise "15 $"dır.

1 LİRA (1957)

• 1957 yılında basılmıştır.
• %70 Bakır ve %30 Nikel içeren bir alaşımın ürünüdür.
• Ağırlığı 7,5 gramdır. Çapı 27 mm ve kalınlığı 1,45 mm'dir. Kenarı tırtıklıdır.
• 1957 ve 1965 yılları arasında kullanılmıştır.
• Darphanede bu paradan 25.000.000 adet darp edilmiştir.
• Bu paranın çil kondisyonunun katalog değeri "8 $"dır.

1 LİRA (1959-1980)

• 1959, 1960, 1961, 1962, 1963, 1964, 1965, 1966, 1967, 1968, 1969, 1970, 1971, 1972, 1973, 1974, 1975, 1976, 1977, 1978, 1979 ve 1980 yılarında basılmıştır.
• Genellikle para basımında kullanılan ve Krom katkısı içeren bir tür paslanmaz çelik olan "Acmonital52" alaşımı ile basılmıştır.
• Ağırlığı 1967 yılına kadar 8 gram olarak basılmıştır 1967 yılı ve daha sonraki yıllarda ise 7 gram olarak basılmıştır. Çapı 27 mm'dir. Kalınlığı 1967 yılına kadar 1,76 mm'dir, 1967 yılı ve daha sonraki yıllarda ise kalınlığı 1,57 mm'dir. Kenarlarında motifler vardır ve bu motiflerin arasında TÜRKİYE CUMHURİYETİ yazmaktadır.
• 1959 ve 1982 yılları arasında kullanılmıştır.
• Darphane bu paradan 1959 yılında 7.452.000 adet; 1960 yılında 11.436.000 adet; 1961 yılında 2.100.000 adet; 1962 yılında 4.228.000 adet; 1963 yılında 4.316.000 adet; 1964 yılında 4.976.000 adet; 1965 yılında 5.241.000 adet; 1966 yılında 8.040.000 adet; 1967 yılında 10.444.000 adet; 1968 yılında 12.728.000 adet; 1969 yılında 6.612.000 adet; 1970 yılında 8.652.000 adet; 1971 yılında 10.504.000 adet; 1972 yılında 26.512.000 adet; 1973 yıında 12.596.000 adet; 1974 yılında 11.592.000 adet; 1975 yılında 20.348.000 adet; 1976 yılında 29.624.000 adet; 1977 yılında 28.208.000 adet; 1978 yılında 22.156.000 adet; 1979 yılında 9.218.000 adet ve 1980 yılında 1.615.000 adet olmak üzere toplam 258.598.000 adet darp etmiştir.
• 1967 yılında 7 gram yerine 8 gram olarak basılan 1 Lira serinin en değerli parçası, çil kondisyonunun katalog değeri "350 $"dır.
• 1966 ve 1975 yıllarında basılan 1 Liraların kenar yazısında hata vardır. TÜRKİYE CUMHURİYETİ yerine CUMHURİYETİ CUMHURİYETİ yazılmıştır. 1966 yılının erorlu çil kondisyonunun katalog değeri "300 $"dır. 1975 yılının erorlu çil kondisyonunun katalog değeri "125 $"dır.
• 1961 yılı baskısının çil kondisyonunun katalog değeri "100 $"dır. 1967 yılına kadar basılan paraların çil kondüsyonlarının katalog değeri "10 ila 45 $" arasında değişirken; 1967 yılından sonra basılan 1 Liraların çil kondisyonlarının katalog değeri "0,50 ve 5 $" arasında değişir.

1 LİRA (1981-1989)

• 1981, 1982, 1984, 1985, 1986, 1987, 1988 ve 1989 yıllarında basılmıştır.
• %100 Aliminyumdan üretilmiştir.
• Ağırlığı 1,1 gramdır. Çapı 17 mm ve kalınlığı 1.8 mm'dir. Kenarı düzdür.
• 1981 ve 1990 yılları arasında kullanılmıştır.
• Darphane bu paradan 1981 yılında 14.994.000 adet; 1982 yılında 799.000 adet; 1984 yılında 498.000 adet; 1985 yılında 712.000 adet; 1986 yılında 504.000 adet; 1987 yılında 500.000 adet; 1988 yılında 75.000 adet ve 1989 yılında 10.000 adet olmak üzere toplam 18.090.000 adet darp etmiştir.
• 1989 yılı basımı az basıldığı için nadir bulunur ve çil kondisyonunun katalog değeri "6 $"dır. Diğer yıllarda basılan paraların çil kondisyonlarının katalog değeri "0,25 - 0,50 $" dır.
• 1981 yılında basılan 1 Lira en çok basılan paradır ve bu paranın ay yıldızı sola dönüktür. Diğer yıllarda basılan paralarda ise ay yıldız sağa dönüktür.

1 LİRA (2009- ........) TEDAVÜLDE

• 2009, 2010, 2011, 2012, 2013, 2014, 2015, 2016, 2017,2018,2019,2020 yıllarında basılmıştır, halen tedavülde olduğu için basım işlemi devam etmektedir.
• Ağırlığı 8,2 gramdır. Çapı 26,15 mm'dir. Kenarı yazılıdır ( Lale figürü...T.C....lale figür....T.C....)
• 2009'dan beri kullanımdadır.
• Darphane bu paradan 2009 yılında 311.920.400 adet; 2010 yılında 215.545.000 adet; 2011 yılında 100.735.000 adet; 2012 yılında 92.697.750 adet; 2013 yılında 88.251.000 adet; 2014 yılında 125.000.462 adet; 2015 yılında 213.134.000 adet; 2016 yılında 183.815.000; 2017 yılında 167.216.900 adet; 2018 yılında 265.375.000 adet; 2019 yılında 296.285.000 adet; 2020 yılı ilk 11 ayında 320.521.000 adet olmak üzere toplam 2.380.496.512 adet darp etmiştir.
• Kullanıma olan bir para olduğu için piyasa değeri 1 Lira'dır.
• 2012 yılında ön yüzünde "Sayıştay'ın 150.yılı" ve "Türkçe Olimiyatları 10.yıl" yazan iki ayrı para dolaşıma verilmiştir.
• 2016 yılında ön yüzünde "15 Temmuz Şehitleri ve Gazileri Anısına" yazan para dolaşıma verilmiştir. (2)
• 2020 yılında ön yüzünde "Ayasofya-i Camii Kebiri" yazan ve Ayasofya Camii resmi olan para dolaşıma verilmiştir. 

KAYNAK:
(1) http://www.turkishbanknotes.info/
(2) http://www.darphane.gov.tr